Xuân Quý Mão trò chuyện với nhà biên kịch tuổi mèo: "Mèo rất hợp với những người làm nghề sáng tạo"

Biên kịch - tác giả KIM tên thật là LƯƠNG KIM LIÊN. Cô sinh năm 1975, tuổi Ất Mão. Năm 2022 có thể xem là một năm tuyệt vời với Kim khi cô tiếp tục được sống với nghề viết và thăng hoa cùng các tác phẩm của mình. Một trong những điều tuyệt vời đó, chính là phim truyền hình Mẹ Rơm do Kim là đồng biên kịch đã phát sóng và nhận được sự đón nhận nồng hậu của khán giả.

Nhà biên kịch - tác giả Kim yêu mèo và với cô, mèo cho cảm giác an tĩnh và hạnh phúc. Ảnh: Lê Việt Nhân

Thành công nhờ nghề chọn…

* Trước khi trở thành nhà biên kịch, Kim là một nhà báo khá thành công trong lĩnh vực giáo dục, y tế? Con đường nào dẫn Kim đến với nghề biên kịch?

- Đó là năm 2009, tôi đang làm việc ở Báo Sài Gòn Giải Phóng với môi trường làm việc rất tốt, công việc đang tiến triển. Cho đến một ngày, một người bạn rủ sang Trường đại học Sân khấu điện ảnh TP.HCM dự buổi chiếu phim báo cáo tốt nghiệp. Bạn ấy báo cáo tốt nghiệp bằng một phim tài liệu lấy cảm hứng, chất liệu từ phóng sự Người đưa đò bến trần gian của tôi đã đăng báo. Khi xem phim tôi xúc động lắm. Lúc đó tự nhiên tôi muốn đi làm phim tài liệu vì trong hành trình làm báo tôi đã được tiếp xúc và gặp rất nhiều câu chuyện xúc động. Nghe tôi nói, bạn khuyến khích tôi thi vào khoa đạo diễn của trường. Và chính bạn là người nộp hồ sơ giúp tôi. Tôi đi thi và đậu.

Khi tôi học năm thứ 2 thì được đặt hàng làm một series phim tài liệu Y tế trong kháng chiến - Ký ức như huyền thoại cho VTV4 và nhiều chương trình khác cho VTV. Cũng là duyên đưa đẩy, bạn tôi rủ tôi viết chung kịch bản truyền hình Mắt Lụa, tạo được tiếng vang, rồi cứ thế tôi thừa thắng xông lên với vai trò biên kịch hơn cả dấu ấn là một nhà làm phim tài liệu như tôi mong muốn.

* Người ta nói Kim “nhảy đâu thắng đó”. Vừa sang biên kịch đã đoạt ngay Cánh diều vàng Biên kịch xuất sắc nhất (2019) với phim Hạnh phúc của mẹ. Đây là bộ phim đã đạt kỷ lục giải thưởng với 7 Cánh diều vàng cùng nhiều giải thưởng khác, thậm chí đoạt cả giải tại Liên hoan phim châu Á Thái Bình Dương?

- Tôi vẫn nghĩ là mình may mắn hoặc nói theo cách của anh em trong giới làm nghệ thuật là tôi được Tổ đãi. Quả thực khi bước vào nghề, tôi có nhiều cơ hội để khẳng định mình. Tôi được tin và giao cho trọng trách. Dĩ nhiên, điều tiên quyết là phải có thực lực. Nhưng nếu tôi có thực lực, có ý tưởng tốt nhưng lại không gặp được những đạo diễn đồng điệu, những nhà đầu tư cùng thích đề tài như tôi ấp ủ thì ý tưởng cũng chỉ là ý tưởng, kịch bản cũng chỉ dừng lại là một bộ phim trên giấy chứ không thể trở thành một bộ phim đến được với khán giả.

Thân phận phụ nữ là hình tượng chính

* Cuối năm 2021, những người yêu văn chương đã bất ngờ khi tiểu thuyết Mẹ chồng của Kim được chuyển thể từ kịch bản của bộ phim cùng tên. Từ trước đến nay, người ta chỉ quen việc chuyển thể từ tác phẩm văn học sang kịch bản phim, lần này, Kim đi ngược lại. Vì sao Kim chọn hướng mới này?

- Một lần nữa lại là “cơn gió duyên lành” dẫn lối. Sau khi phim Mẹ chồng trình chiếu và được khán giả đón nhận cũng như đã đạt doanh thu rất tốt thì một số khán giả của diễn viên Thanh Hằng (người đóng vai Ba Trân) cho biết họ vẫn chưa đã lắm với nhân vật Ba Trân. Ở góc độ tác giả, xây dựng nên nhân vật này, tôi cũng cảm thấy 90 phút điện ảnh của đạo diễn chưa kể được hết nỗi niềm và những “chiều kích” của nhân vật Ba Trân. Nên khi Thanh Hằng và nhà sản xuất LiveOn chia sẻ với tôi mong muốn viết tiểu thuyết để tiếp tục phụng sự khán giả thì tôi đồng ý ngay. Cuốn tiểu thuyết đã cho tôi sáng tạo đến tận cùng với thế giới Mẹ chồng và nhận được sự ủng hộ của độc giả.

* Xem các tác phẩm của Kim trong vai trò biên kịch, có thể dễ dàng nhận thấy, thân phận con người và đặc biệt là thân phận phụ nữ luôn là hình tượng lớn? Vì sao Kim lại chọn những câu chuyện này thay vì những câu chuyện mang tính hài hước, giải trí?

- Đó gần như là “một dòng chảy” liền lạc trong sáng tác của tôi. Tôi nghĩ quá trình làm báo cũng tác động và ảnh hưởng rất nhiều trong hành trình viết này. 12 năm làm báo đã cho tôi tiếp xúc với rất nhiều phận người, phận đời gây xúc động mạnh. Từ nhỏ, tôi vốn hay suy tư, nhìn nhận, lắng nghe những câu chuyện về những phận người xung quanh mình. Cứ thế, cuộc sống được tôi ghi nhận vào trí não, những điều này như một “kho báu” ẩn giấu khi làm phim thì nó tự động khai mở thôi.

Tôi thấy mình không có thế mạnh với thể loại phim hài hay một câu chuyện romcom giải trí. Kịch bản của tôi không phải không có tiếng cười nhưng đó là tiếng cười tự nhiên diễn ra trong câu chuyện như cuộc sống vẫn có đủ các cung bậc hỉ - nộ - ái - ố. Tôi tuyệt đối không muốn đi theo thể loại phim hài nếu chỉ là một câu chuyện hài gây cười đơn thuần.

* Xuân 2023 - Xuân Quý Mão, xin hỏi riêng về sở thích của Kim, đó là lâu nay những ai quen biết Kim đều thấy Kim rất yêu mèo, cứu nhiều chú mèo hoang và nuôi nhiều mèo trong nhà. Vì sao, Kim dành tình cảm cho chúng nhiều đến vậy?

- Trước tiên là vì tôi tuổi Mèo (cười). Nói chứ ngày xưa tôi sợ mèo lắm, tôi không thích mèo đâu. Năm 2015, cá nhân tôi có một biến cố rất lớn trong đời sống khiến tôi suy sụp và stress kinh khủng. Một ngày, khi tôi ngồi uống cà phê thì thấy một chú mèo con xơ xác, còn chưa mở mắt kêu rất lớn, run rẩy bước ra từ hốc tối của tòa nhà xây dang dở. Nhìn nó, tôi nghĩ nó đang cần một bàn tay cứu giúp. Lần theo đường mèo đi ra, tôi thấy đúng là như vậy, chú mèo con sống sót khi cả mèo mẹ và anh em nó đã chết. Lúc đó, tôi chưa từng nghĩ mình sẽ nuôi được một con mèo, nhưng tình cảnh ấy tôi không thể không dang tay với nó. Hơn nữa, đang trong chuỗi ngày tệ hại, việc cứu một sinh linh tự nhiên cho tôi một điều gì đó an ủi mình rất lớn.

Con mèo này khá đặc biệt, nó trải qua mọi thử thách cùng tôi. Luôn cần tôi, cần tình thương của tôi. Dần dà, việc nuôi mèo đã dạy tôi rất nhiều điều, xoa dịu mọi ngổn ngang trong lòng tôi. Và cứ thế, tôi tiếp tục cứu nhiều mèo hoang khác khi tôi gặp.

* Việc nuôi mèo có ảnh hưởng gì đến quá trình sáng tác hay đời sống của Kim?

- Quá trình nuôi mèo, tôi nhận ra nhiều điều thú vị. Mèo là loài vật an tĩnh và độc lập, rất hợp với những người làm nghề sáng tạo như tôi. Loài vật này cũng có năng lượng hạnh phúc rất lớn. Chúng sống mạnh mẽ, độc lập và đem lại sự dịu dàng cần thiết để xoa dịu người chủ.

Khó có thể cụ thể hóa việc nuôi mèo có tác động gì đến cuộc sống hay sáng tác của mình. Tôi chỉ thấy, từ ngày nuôi mèo, tôi cảm giác hạnh phúc hơn. Và thật trùng hợp là sau khi nhận nuôi bé mèo đầu tiên, tôi đã viết kịch bản điện ảnh đầu tiên: Lô Tô. Một kịch bản rất nhiều cảm xúc và nó cũng đã trở thành bộ phim điện ảnh có dấu ấn đặc biệt trong lòng khán giả...

* Xin cảm ơn chị về cuộc trao đổi thú vị này!

Lê Việt Nhân (thực hiện)