Tăng cường quản lý hoạt động đấu giá tài sản

Hoạt động đấu giá tài sản trong những năm gần đây có những bất cập phát sinh trong các tổ chức hành nghề đấu giá tài sản. Do đó, cơ quan quản lý nhà nước đang tăng cường kiểm tra để có cơ sở xử lý, chấn chỉnh kịp thời.

Đoàn kiểm tra của Sở Tư pháp làm việc với đại diện Công ty Đấu giá H. Ảnh: A.NHƠN

* Những bất cập

Thông tư số 02/2022/TT-BTP ngày 8-2-2022 của Bộ Tư pháp hướng dẫn lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản (gọi tắt là Thông tư số 02) có quy định các tiêu chí để lựa chọn tổ chức đấu giá là có cơ sở vật chất, trang thiết bị, năng lực, kinh nghiệm, uy tín của tổ chức đấu giá tài sản… Theo đó, tại Khoản 3, Điều 5, Thông tư số 02 quy định: tổ chức đấu giá tài sản được lựa chọn là tổ chức có tổng số điểm cao nhất của tất cả các tiêu chí cộng lại…

Với những điều kiện tiêu chí theo thông tư nêu trên, các tổ chức đấu giá tài sản đã nỗ lực “nâng cao năng lực” sao cho có nhiều tiêu chí đạt điểm cao để được người có tài sản lựa chọn tổ chức mình thực hiện đấu giá. Những quy định tích cực của Thông tư số 02 đã bước đầu mang lại hiệu quả cho hoạt động đấu giá trên cả nước trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực thì một số doanh nghiệp (DN) đấu giá tài sản đã lợi dụng “khe hở” của pháp luật để thực hiện hoạt động đấu giá tài sản theo hướng tiêu cực.

Theo phản ảnh của một số DN đấu giá trên địa bàn tỉnh, những năm gần đây, có DN đấu giá tài sản hoạt động không hiệu quả nhưng vẫn mở rộng chi nhánh và tăng đấu giá viên là hoạt động không bình thường. Dấu hỏi đặt ra là DN này lấy tiền từ đâu để duy trì hoạt động cho bộ máy lớn như thế. Vì ngoài trụ sở chính cần duy trì đầy đủ cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động đấu giá (theo Luật Đấu giá tài sản năm 2016), nếu thêm các chi phí cho việc duy trì hoạt động của chi nhánh (bao gồm: lương, phụ cấp cho người đại diện, phụ trách, tiền thuê trụ sở…) thì rõ ràng DN không thể đảm bảo.

Liên quan đến vấn đề trên, một số đấu giá viên cho rằng, với quy định điều kiện tiêu chí của Thông tư số 02 thì DN đấu giá tài sản nhỏ sẽ mất lợi thế và lâu dần sẽ rơi vào xu hướng “cá lớn nuốt cá bé” trong hoạt động kinh doanh. DN đấu giá tài sản nhỏ muốn tồn tại và phát triển thì phải “làm đẹp hồ sơ năng lực” là đều dễ hiểu và họ phải làm bằng mọi giá có được điểm năng lực cao mới được người có tài sản đấu giá lựa chọn. Việc “làm đẹp hồ sơ” thông qua điểm tiêu chí về trụ sở, cơ sở vật chất, nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, thuê lập nhiều chi nhánh, thuê đấu giá viên hình thức chứ không hoạt động thực chất…, dễ dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh.

Phó giám đốc Sở Tư pháp Phan Quang Tuấn cho biết, Sở Tư pháp đã nhận được nội dung phản ánh trên và đang tăng cường kiểm tra đối với các DN đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh. Một trong những DN đã được sở tổ chức kiểm tra đột xuất vào ngày 11 và 12-1-2024 là Công ty Đấu giá H. (TP.Biên Hòa) do ông P.V.T.D. vừa làm Tổng giám đốc, vừa làm đấu giá viên.

Công ty Đấu giá H. được thành lập, đăng ký hoạt động từ năm 2018 và đến nay đã nhiều lần thay đổi đăng ký nội dung hoạt động, thành viên hợp danh, đấu giá viên do Sở Tư pháp thực hiện. Để đảm bảo có nhiều điểm trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh theo Thông tư số 02, DN này đã thành lập một số chi nhánh tại nhiều tỉnh, thành khác như: Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Bình Dương, TP.HCM và tuyển nhiều đấu giá viên (hiện có 4 đấu giá viên) để “làm đẹp hồ sơ” năng lực cạnh tranh của mình. Trong khi đó, DN này trong những năm gần đây hoạt động không hiệu quả. Cụ thể, không có hợp đồng đấu giá nào trong 2 năm: 2020 và 2022; có 2 hợp đồng năm 2021 với thù lao thu được hơn 50 triệu đồng và nộp thuế 2 triệu đồng; có 3 cuộc đấu giá năm 2023 với thù lao thu được hơn 17 triệu đồng và nộp thuế 2 triệu đồng.

Gần đây, công ty có yêu cầu thành lập thêm 1 chi nhánh tại TP.Biên Hòa và đăng ký thêm 1 đấu giá viên, nhưng Sở Tư pháp đã từ chối. Lý do để sở từ chối là công ty hoạt động không hiệu quả trong những năm gần đây thì việc thành lập thêm chi nhánh và đăng ký thêm đấu giá viên là điều bất hợp lý. Tuy nhiên, phía công ty cho rằng, việc sở từ chối là không đúng quy định pháp luật và đã phản ánh vụ việc trên Tổng đài 1022 và Trung tâm Hành chính công tỉnh. Do đó, Sở Tư pháp phải thành lập đoàn đi kiểm tra để có cơ sở giải quyết vụ việc.

* Nhanh chóng khắc phục hạn chế

Qua kết quả kiểm tra cho thấy, Công ty Đấu giá H. đã chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thành lập và hoạt động; điều kiện trụ sở, trang thiết bị phục vụ hoạt động cơ bản đáp ứng yêu cầu hoạt động hành nghề bán đấu giá tài sản…

Công ty còn những hạn chế như: hoạt động không hiệu quả, doanh thu đạt thấp, không ổn định, không có đủ nguồn lực để duy trì và phát triển hoạt động. Tuy nhiên, công ty lại thành lập nhiều chi nhánh tại nhiều địa phương với mục đích nâng cao số điểm trong tiêu chí lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản theo quy định tại Thông tư số 02.

Trên trang thông tin điện tử của công ty còn cung cấp thêm thông tin đối với các văn phòng đại diện tại TP.Long Khánh, tỉnh Long An, TP.HCM nhưng không có hồ sơ thành lập và thông báo bằng văn bản cho Sở Tư pháp theo quy định. Trong quá trình hoạt động đấu giá, chỉ có đấu giá viên P.V.T.D. thực hiện việc điều hành các cuộc đấu giá, còn các đấu giá viên khác chỉ đăng ký hoạt động trên danh nghĩa tại công ty mà không thực hiện điều hành bất kỳ cuộc đấu giá nào. Việc đăng ký bổ sung số lượng đấu giá viên của công ty nhưng không thực hiện việc điều hành đấu giá nào cũng với mục đích nâng cao số điểm trong tiêu chí lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản theo quy định tại Thông tư số 02.

Theo hồ sơ, tài liệu về năng lực tổ chức đấu giá tài sản do công ty cung cấp thể hiện có 4 đấu giá viên, 10 nhân viên nghiệp vụ đấu giá tài sản, 2 nhân viên công nghệ thông tin và 3 nhân viên làm kế toán, bảo vệ, lái xe. Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, công ty chỉ có 4 đấu giá viên, 1 nhân viên bảo vệ, 4 người làm việc theo hợp đồng hợp tác. Do đó, có thể thấy công ty cung cấp thông tin về nhân sự trong hồ sơ năng lực không đúng thực tế.

Ngoài ra, công ty cung cấp thông tin là có hội trường “phục vụ hoạt động tổ chức đấu giá tài sản với quy mô các cuộc đấu giá tài sản có số lượng khách hàng đăng ký tham gia đấu giá, trả giá từ 100-150 khách hàng”. Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, công ty có bố trí phòng để tổ chức cuộc đấu giá nhưng diện tích chỉ khoảng 15m2. Điều đó có thể thấy công ty cung cấp thông tin về cơ sở vật chất trong hồ sơ năng lực không phù hợp thực tế.

Hiện Sở Tư pháp đã có kết luận kiểm tra và yêu cầu giám đốc của công ty tổ chức rút kinh nghiệm, khắc phục các hạn chế, sai sót nêu trên, chấp hành nghiêm quy định pháp luật về đấu giá tài sản và các quy định pháp luật khác có liên quan.

An Nhơn