Đồng chí Võ Văn Ngân với cách mạng Việt Nam

Đồng chí Võ Văn Ngân cùng anh ruột là đồng chí Võ Văn Tần, nguyên Bí thư Xứ ủy Nam bộ là những nhà lãnh đạo đã đặt viên gạch đầu tiên xây dựng tổ chức Đảng ở vùng Đức Hòa, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc tỉnh Long An).

Đồng chí Võ Văn Ngân cùng anh ruột là đồng chí Võ Văn Tần, nguyên Bí thư Xứ ủy Nam bộ là những nhà lãnh đạo đã đặt viên gạch đầu tiên xây dựng tổ chức Đảng ở vùng Đức Hòa, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc tỉnh Long An).

Sách Lịch sử Nam bộ kháng chiến (tập 1) cho biết, trong những năm 20 của thế kỷ XX, chí sĩ yêu nước Nguyễn An Ninh đã thành lập tổ chức của những người yêu nước đấu tranh giành độc lập là Thanh niên cao vọng Đảng. Thanh niên cao vọng Đảng của Nguyễn An Ninh quy tụ những người có nhiệt huyết yêu nước, có ý chí chống thực dân đế quốc, vì vậy đã thu hút được nhiều thanh niên tiến bộ, yêu nước lúc bấy giờ, trong đó có 2 anh em Võ Văn Tần và Võ Văn Ngân.

Những người cộng sản đầu tiên

Cả 7 anh, chị, em của đồng chí Võ Văn Ngân khi trưởng thành đều trở thành đảng viên hoặc là cơ sở cách mạng; trong đó, 2 anh em Võ Văn Ngân, Võ Văn Tần đều đã tham gia Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập.

Tháng 8-1929, cả 2 anh em ông tham gia An Nam Cộng sản. Ngày 6-3-1930, cuộc họp bí mật của Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng diễn ra với sự tham gia của các đồng chí: Võ Văn Ngân, Võ Văn Tần, Nguyễn Văn Sậy, Võ Văn Tây, Võ Thị Phái, Nguyễn Văn Ngọc, Nguyễn Văn Thỏ tại làng Đức Hòa, quyết định chuyển Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng thành Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên ở Q.Đức Hòa và tỉnh Chợ Lớn.

Rõ ràng là xuất phát từ chủ nghĩa yêu nước nên nhiều người trong tổ chức của Nguyễn An Ninh đã giác ngộ chủ nghĩa cộng sản và trở thành những người cộng sản thuộc lớp đầu tiên ấy. Báo cáo tóm tắt Hội nghị thành lập Đảng năm 1930 cho biết: “Đảng chỉ định một đồng chí chịu trách nhiệm họp đại biểu tất cả các đảng phái như: Tân Việt, Thanh Niên, Quốc Dân Đảng, Đảng Nguyễn An Ninh… để thành lập Mặt trận phản đế mà về sau cá nhân hoặc tổ chức đều có thể gia nhập”.

Sau khi thành lập, các đồng chí trong chi bộ nhanh chóng vận động nhân dân các nơi khác tham gia cách mạng và phát triển tổ chức Đảng. Tháng 5-1930, Quận ủy Đức Hòa được thành lập, Võ Văn Ngân được bầu là Quận ủy viên.

Nhà lãnh đạo tài năng

Ngày 4-6-1930, thực hiện chủ trương của liên Tỉnh ủy Gia Định - Chợ Lớn, các đồng chí Võ Văn Ngân, Võ Văn Tần lãnh đạo cuộc biểu tình tại TT.Đức Hòa đòi Pháp giảm thuế nhưng bị đàn áp. Sau đó, chính quyền thực dân Pháp ra sức lùng bắt các đồng chí lãnh đạo Quận ủy Đức Hòa. Đồng chí Võ Văn Ngân cùng với đồng chí Võ Văn Tần lánh sang quê mẹ ở Q.Hóc Môn, tỉnh Gia Định.

Cuối năm 1931, thực dân Pháp đàn áp dã man các nhà cách mạng và đánh phá tổ chức, nhiều đồng chí lãnh đạo chủ chốt bị bắt giữ. Trên cương vị Bí thư Tỉnh ủy Gia Định, đồng chí Võ Văn Ngân đã lãnh đạo Đảng bộ tỉnh Gia Định vượt qua khó khăn, chống khủng bố, áp bức bóc lột; xây dựng phát triển cơ sở Đảng, các tổ chức quần chúng…

Năm 1932, đồng chí Võ Văn Ngân về làm Bí thư Tỉnh ủy Chợ Lớn thay anh ruột mình là Võ Văn Tần. Trên cương vị mới này, đồng chí đã có công rất lớn trong việc khôi phục, củng cố các tổ chức đảng, đẩy mạnh các phong trào quần chúng, chỉ đạo đưa người của Đảng ra đấu tranh công khai, ứng cử Hội đồng thành phố Sài Gòn năm 1933. Nhờ hoạt động tích cực và có hiệu quả của Tỉnh ủy Chợ Lớn do đồng chí Võ Văn Ngân đứng đầu, phong trào cách mạng ở Chợ Lớn cuối năm 1934, đầu năm 1935 được khôi phục và có chiều hướng phát triển. Hệ thống tổ chức Đảng từ tỉnh xuống cơ sở được gây dựng và củng cố. Năm 1935, đồng chí tham dự Đại hội lần thứ I của Đảng và được bầu làm Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng. Sau Đại hội I của Đảng, đồng chí trở về Nam kỳ tiếp tục lãnh đạo phong trào cách mạng trên nhiều cương vị khác nhau, trong đó có cương vị Bí thư Xứ ủy Nam kỳ.

Trong giai đoạn đồng chí Võ Văn Ngân đảm nhiệm cương vị Bí thư Xứ ủy Nam kỳ, các tổ chức của Đảng bị thực dân Pháp đánh phá khốc liệt, song đồng chí đã cùng tập thể lãnh đạo không chỉ vực dậy phong trào mà còn xây dựng được nhiều tổ chức mới, nhất là xây dựng Căn cứ 18 thôn Vườn Trầu, Bà Điểm, Hóc Môn, Gia Định. Đặc biệt, tài năng của đồng chí được thể hiện ở việc cùng Trung ương tiến hành nhiều hội nghị và ra quyết sách chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của cách mạng Việt Nam. Giữa lúc phong trào cách mạng đang trên đà phát triển, nhất là sau khi Mặt trận Bình dân Pháp lên cầm quyền, đồng chí Võ Văn Ngân đã bị bệnh nặng. Trung ương Đảng đã cử đồng chí Võ Văn Tần thay đồng chí Võ Văn Ngân giữ trách nhiệm bí thư Xứ ủy và bầu bổ sung vào Trung ương. Đầu năm 1938, đồng chí Võ Văn Ngân qua đời ở tuổi 36.

            Hồng Phúc